Birleşmiş Milletler Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi

1965 yılında, Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme’yi kabul ederek Genel Kurul dünya toplumuna yasal bir araç sunmuştur. Sözleşme, Devletlerin onaylayarak ya da geçiş yaparak Taraf olduktan sonra ırk ayrımcılığını ortadan kaldırmak için üstlenmeye karar verdikleri önlemleri belirler.

Sözleşme uyarınca Taraf Devletler aşağıdakileri taahhüt etmiştir:

• Bireylere, kişi gruplarına ya da kurumlara yönelik ırk ayrımcılığı hareketleri ve uygulamalarına dâhil olmamayı ve kamu yetkilileri ve kurumlarının böyle davranmasını sağlamayı;
• Kişi ya da kurumların ırk ayrımcılığını himaye etmeme, savunmama ve desteklememeyi;
• Hükümet politikaları ile ulusal ve yerel politikaları gözden geçirmeyi ve ırk ayrımcılığı yaratan ya da uygulayan kanun ve düzenlemeleri değiştirmeyi ya da yürürlükten kaldırmayı;
• Bireylerin, grupların ve kurumların gerçekleştirdiği ırk ayrımcılığını yasaklamayı ve sonlandırmayı;
• Birleşmeci ya da çok ırklı örgütler ve hareketler ile ırklar arasındaki engelleri ortadan kaldıracak diğer araçları cesaretlendirmek ve aynı zamanda ırksal bölünmeyi güçlendirme eğilimi olan her şeyin cesaretini kırmayı.
• Sözleşme 27 ülke kabul ettikten ya da katıldıktan sonra 1969 yılında yürürlüğe girmiştir. 1990 yılının sonunda Sözleşme, Birleşmiş Milletler üyelerinin dörtte üçü oranındaki 128 ülke tarafından kabul edilmiş ya da katılınmıştır.

Taraf Devletlerin yükümlülüklerini saymak dışında Sözleşme Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi’ni kurmuştur. Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi (CERD), Birleşmiş Milletler tarafından Devletlerin özel bir insan hakları sözleşmesi altındaki sorumluluklarını yerine getirmek üzere gerçekleştirdikleri faaliyetleri izlemek ve gözden geçirmek için kurulmuş ilk yapıdır.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun Üçüncü Komitesi (sosyal, insani ve kültürel sorunlarla ilgilenen) uygulama araçları olmaksızın Sözleşme’nin gerçekten etkili olmayacağından hareketle CERD’nin kurulmasını Sözleşme’ye ekleme kararı almıştır.

CERD, Sözleşme’deki ifadeyle, “tarafsızlıkları ve yüksek ahlaki duruşlarıyla tanınan 18 uzmandan oluşur.” Komite’nin üyeleri dört yıllık bir sure için Sözleşme’ye Taraf Devletler tarafından seçilirler. Secimler iki yıllık aralarla üyeliklerin yarısı için yapılır. CERD’in oluşumunda dünyadaki farklı coğrafi bölgeler ve aynı zamanda farklı uygarlıklar ve adalet sistemlerinin adil temsil edilmesine dikkat edilir.

Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmenin 9. maddesinin 2. bendine göre, Komite taraf devletlerden alınan bilgilerin incelenmesine dayanan öneri ve genel tavsiyelerde bulunabilir. Bu öneri ve genel tavsiyeler, eğer göndermişlerse taraf devletlerin yorumlarıyla birlikte Genel Kurulun bilgisine sunulur. Komite, şu ana kadar 31 genel yorumu  kabul etmiştir.

Genel Tavsiyeler:
Aşağıda bulunan genel tavsiye çevrileri İnsan Hakları Ortak Platformu tarafından sağlanmıştır.