İnsan Hakları Komitesi

İnsan Hakları Komitesi, Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesinin imzacı ülkeler tarafından uygulanmasını izleyen bağımsız uzmanlardan oluşan bir organdır. Sözleşmeyi imzalayan bütün ülkeler hakların nasıl uygulandığına dair düzenli raporlarını Komiteye sunmakla yükümlüdürler. Devletler Sözleşmeye taraf olduktan bir yıl sonra başlangıç raporunu ve Komitenin talep ettiği dönemlerde (genelde her 4 yılda bir) raporlarını sunmak zorundadırlar. Komite her raporu inceler ve ilgili üye devlete kaygılarını ve tavsiyelerini “nihai izlenimler” şeklinde dile getirir. Raporlama usullerine ek olarak, Sözleşmenin 41. maddesi Komitenin ülkeler-arası şikâyetleri de incelemesini öngörür. Ayrıca, Sözleşmeye ek İlk Seçmeli Protokolü, Protokole üye ülkeler tarafından Sözleşmenin ihlali halinde Komiteye bireysel şikâyetleri inceleme yetkisini de verir. Komitenin tam olarak yetkisi ölüm cezasını kaldıran Sözleşmeye ek İkinci Seçmeli Protokolü kabul eden ülkelere uzanır.

Komite Cenevre veya New York’ta ve genellikle yılda 3 defa toplanır. Komite, tematik konular üzerine genel yorumlar veya Komitenin çalışma metodu olarak da bilinen insan hakları kurallarının yorumlanmasını yayınlar.

Genel Yorumlar:

Genel Yorum No. 1-31:
BM İnsan Hakları Komitesi Genel Yorumları (1-31) Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Merkezi tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir.
Bu kitap İnsan Hakları Merkezi internet adresinden ücret karşılığında temin edilebilir.

Genel Yorum No. 32: Madde 14: Mahkemeler Önünde Eşitlik ve Adil Yargılanma Hakkı (23 Ağustos 2007)

Genel Yorum No. 33: Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’ye Taraf Devletlerin Yükümlülükleri (13-31 Ekim 2008)

Genel Yorum No. 34: Madde 19: Görüş ve İfade Özgürlüğü (12 Eylül 2011)