Örnek Resim

Kızıltepe JİTEM davasına 15 Ocak 2016 tarihinde devam edilecek.

1992-1996 yılları arasında Mardin’in Kızıltepe ilçesinde 22 kişinin yasadışı keyfi infaz edilmesi veya zorla kaybedilmesine ilişkin davanın dördüncü duruşması 15 Ocak 2016 saat 10.00’da Ankara 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek.
Tanık ifadelerine göre 1992 ile 1996 yılları arasında Kızıltepe’de gerçekleşen faili meçhul cinayetlerin ve zorla kaybedilme olaylarının JİTEM’e bağlı ve  dönemin Kızıltepe İlçe Jandarma Komutanı Hasan Atilla Uğur’un liderliğindeki “Bıçak Timi” tarafından yapılmıştır. Tanık ve gizli tanık ifadeleri ile 2013 yılında Kızıltepe çevresinde yapılan kazılarda bulunan kemikler doğrultusunda tamamlanan iddianemenin sonunda 2014 yılında sorumlular hakkında dava açıldı.
Davada emekli Albay Hasan Atilla Uğur, dönemin Diyarbakır İl Jandarma Komutanı Albay Eşref Hatipoğlu, Jandarma Komando Bölük Komutanı Ahmet Boncuk, Başçavuş Ünal Alkan ile köy korucuları Abdurrahman Kurğa, Mehmet Emin Kurğa, Ramazan Çetin, Mehmet Salih Kılınçaslan ve İsmet Kandemir  “silahlı örgüt kurmak veya yönetmek, silahlı örgüte üye olmak ve tasarlayarak öldürmek” suçlarından yargılanıyor.
Daha başlamadan güvenlik gerekçesiyle Ankara’ya nakledilen davanın ilk duruşması 3 Mart 2015’te görüldü. Sanıklar suçun işlendiği dönemde ordu mensubu olduğu için mahkeme heyetinin HSYK’dan izin almaları gerektiğini belirtmesi ve HSYK’dan bir türlü beklenen cevabın gelmemesi nedeniyle şu ana kadar davada bir ilerleme kaydedilmedi. 2015 sonunda HSYK, sanıklardan Eşref Hatipoğlu ile Hasan Atilla Uğur’un yargılanması için izin istenmesine gerek olmadığına ilişkin karar verdi. HSYK’nın bu yanıtı üzerine yarınki duruşmada sanıklar ve tanıklar dinlenebilecek.
Kızıltepe Jitem Davası ile ilgili detaylı bilgi için bkz.

Kızıltepe JİTEM Davası


 

İnsan Hakları Örgütleri ve Barolardan Uluslararası Kamuoyuna Acil Çağrı

Türkiye hükümeti, barış görüşmelerinin sekteye uğraması ile Ağustos ayı ortasında Kürt nüfusun ağırlıklı olduğu il ve ilçelerde temel hak ve özgürlükleri hukuka aykırı şekilde kısıtlayan bir güvenlik politikasını hayata geçirmeye başladı.
2015 Ağustos ayından bu yana Şırnak, Mardin, Diyarbakır, Hakkari ve Muş il ve ilçelerinde uzun sürelerle ve üst üste olarak ilan edilen sokağa çıkma yasakları bazı il ve ilçelerde hala devam ediyor. Bu yasaklar süresince hak ihlallerini tespit etmek isteyen ulusal ya da uluslararası basın-yayın, insan hakları ya da meslek kuruluşları ile parlamento temsilcileri il ve ilçelere alınmadı. Abluka altındaki yerlere zorlukla girebilen az sayıda sivil toplum kuruluşunun hazırladığı raporlarda uzlaşılan tespitlere göre sivil halkın gerek keskin nişancıların, gerekse keyfi bir şekilde kullanılan ağır silahların hedefi haline getirildiği saptanmış durumda.
Hak örgütleri tarafından hazırlanan raporlara göre sokağa çıkma yasaklarından 1,3 milyon kişi etkilendi, çocuk ve yaşlıların da arasında olduğu 150’nin üzerinde sivilyaşamını yitirdi [1], çok sayıda kişi yaralandı ve yüz binlerce kişi yerinden edildi. Keyfi gözaltı ve tutuklamalar yapılıyor ve sivil halk gözaltında ve resmi gözaltı merkezleri dışındaki açık alanlarda işkence ve kötü muameleye maruz kalıyor. Telekomünikasyon ağlarına müdahale edilerek haber alma ve iletişim özgürlüğü kısıtlanıyor. Öğretmenler bölgeden uzaklaştırılarak eğitime süresiz ara verilmiş, sağlık hizmetleri askıya alınmış durumda. Yiyecek, içecek gibi günlük asgari ihtiyaçlarını karşılamalarına dahi olanak tanınmayan sivil halkın korunması için gereken özen hiçbir şekilde gösterilmiyor. İhlaller sonrasında derhal ve aleni şekilde etkili bir soruşturma yürütülmüyor. Hak ihlallerini gerçekleştiren güvenlik güçlerinin yargılanması ve cezalandırılması imkansız hale getiriliyor, cezasızlık politikası yaygınlaşarak ve şiddetlenerek varlığını sürdürüyor.
Sokağa çıkma yasakları her ne kadar  “bölücü terör örgütü mensuplarının yakalanması” ve halkın “can ve mal güvenliğinin sağlanması” gerekçesi ile İl İdaresi Kanunu’nun 11/C maddesine dayanılarak ilan edilmişse de hukukçular, söz konusu kanunun ilgili mülki amire, bir il veya ilçedeki halkın tamamının hak ve özgürlüklerini etkileyecek böylesi bir yasağı ilan etme hakkı vermediği görüşünü yaygın olarak paylaşmaktadır. Anayasa’nın 13. maddesine göre bu tür bir kısıtlama sadece ‘kanun’la yapılabilir. Valilik emri ile ilan edilen sokağa çıkma yasakları Anayasa’ya aykırılık teşkil etmektedir. Sokağa çıkma yasaklarının çerçevesi ve yaptırımlarının hukuka tabi olmaması bu dönem boyunca yürütülen güvenlik operasyonlarının ve yaşanan ihlallerin de hiçbir hukuki denetime tabi olmaması demektir.
Savaş zamanı dışında, olağanüstü hal ya da sıkıyönetim ilan edilmeyen yerleşim yerlerinde, sivil halkın tahliyesi sağlanmadan, mutlak gereklilik ilkesine aykırı biçimde güvenlik güçleri tarafından ağır silahlar ve teçhizat kullanılamaz. Sivil halkın yaşamını hukuk dışı şiddetten korumak amacıyla gerçekleştirildiği ilan edilen operasyonların planlanması ile sevk ve idaresinde, demokratik bir toplumda devletten beklenen özenle bağdaşmayacak şekilde keyfi ve orantısız güç kullanılması kabul edilemez. Türkiye hükümetinin söz konusu il ve ilçelerde uygulamakta olduğu ölümcül güç, demokratik bir toplumda gerçekleştirilmesi hedeflenen amaçla kullanılan güç arasında olması gereken orantılılığı ve ölçülülüğü halihazırda ciddi biçimde ihlal etmektedir.
Ortaya çıkan çatışma ortamı ne yazık ki barışı savunan insan hakları savunucularını da devlet şiddetinin ve siyasi suikastların hedefi haline getirdi. Diyarbakır Barosu Başkanı ve insan hakları savunucusu Tahir Elçi operasyonların durdurulması ve barış müzakerelerine yeniden başlanması için çağrı yaptığı bir basın açıklaması sırasında öldürüldü.
Durum vahim ve çağrımız acil!
Sivil toplum kuruluşları olarak bizler uluslararası kamuoyu tarafından Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine:

  • Hukuksal dayanaktan yoksun sokağa çıkma yasağı ilanlarının kabul edilemez olduğunun,
  • Hiçbir şekilde orantısız ve keyfi bir biçimde ölümcül güç uygulanamayacağının,
  • Sürdürülen operasyonlarda uluslararası insan hakları hukuku, uluslararası ceza hukuku ve insani hukuktan doğan yükümlülüklerin askıya alınamayacağının hatırlatılmasını,
  • Hak ihlallerinin durdurulması, tespiti, cezalandırılması ve sürecin tüm şeffaflığıyla uluslararası topluma duyurulması için mücadele eden insan hakları kuruluşları, meslek örgütleri, yerel yönetimler ve parlamento temsilcilerine destek olunmasını,
  • Karşılıklı ateşkesin ve çatışmasızlığın tekrar tesis edilmesi, bağımsız gözlemciler eşliğinde resmi ve şeffaf bir şekilde sürdürülecek barış müzakerelerinin yeniden başlatılması için çağrıda bulunulmasını talep etmekteyiz.

Açıklamanın Türkçesini buradan, İngilizcesini buradan indirebilirsiniz.

—
CMG-logo-beyaz

Cezasızlıkla Mücadelede Güçbirliği bileşeni imzacılar:
Batman Barosu, Diyarbakır Barosu, Hakikat Adalet Hafıza Çalışmaları Derneği,Helsinki Yurttaşlar Derneği, İnsan Hakları Derneği,  İnsan Hakları Gündemi Derneği, Şırnak Barosu, Türkiye İnsan Hakları Vakfı

[1] Sokağa çıkma yasakları sonucu yaşam hakkı ihlallerine dair takip yapan farklı kaynakların verdiği güncel rakamlar şöyle: Türkiye İnsan Hakları Vakfı Dokümantasyon Merkezi verilerine göre 7 ildeki, en az 17 ilçede, resmi olarak tespit edilebilen sokağa çıkma yasağı süresince en az 151 sivil sadece resmi sokağa çıkma yasağı ilanı olan zaman dilimleri içerisinde yaşamlarını yitirmiştir. İnsan Hakları Derneği Dokümantasyon Birimininverilerine göre, silahlı çatışmaların başladığı 24 Temmuz 2015 ile 06 Ocak 2016 tarihleri arasında asker, polis, korucuların ateşi sonucunda 259 sivil yaşamını yitirdi. Bunların134‘ü sokağa çıkma yasağı uygulanan ilçelerde gerçekleşen sivil ölümler oldu. Sivil ölümlerin 12’si 2016 yılında ve sokağa çıkma yasağı olan Sur, Cizre ve Silopide gerçekleşti.Halkların Demokratik Partisi Bilgi Merkezi’ne göre 6 Ocak 2016 tarihi itibariyle sokağa çıkma yasağı sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı ise 152.

Lice Davası'na 24 Aralık 2015 tarihinde devam edilecek.

22.10.1993 tarihinde Diyarbakır’ın Lice ilçesinde yapılan ve 14 sivil ile Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Bahtiyar Aydın’ın da aralarında bulunduğu iki askerin öldürüldüğü askeri operasyonla ilgili olarak dönemin Diyarbakır Jandarma Alay Komutanı Eşref Hatipoğlu ve Üsteğmen Tünay Yanardağ hakkında açılan davanın yeni duruşması 24 Aralık 2015 tarihinde İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek.
28 Kasım’da öldürülen Tahir Elçi’nin de avukatlarından biri olduğu Lice Davası, Ocak 2014’te Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülmeye başladıktan sonra güvenlik gerekçesiyle Eskişehir’e nakledildi. Ancak Eskişehir’de özel yetkili mahkeme olmadığı için Diyarbakır’a geri gönderilen dava, 13 Haziran 2014’ten itibaren İzmir’de görülüyor.
“Taammüden öldürme, halkı isyana ve birbirini öldürmeye teşvik ve cürüm işlemek üzere teşekkül oluşturma” suçlarından yargılanan Eşref Hatipoğlu ve Tünay Yanardağ için ağırlaştırılmış müebbet ve 24 yıla kadar hapis cezası talep ediliyor.
Lice Davası ile ilgili detaylı bilgi için bkz.

Lice Davası

Tahir Elçi Anısına "Aşılamayan Viraj: Cezasızlık"

Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi ve AÜ SBF İnsan Hakları Merkezi Türkiye’de yaşanan cezasızlık sorunu üzerine her yıl ortak bir konferans düzenliyor. Bu seneki konferansımız 28 Kasım 2015 tarihinde kaybettiğimiz Türkiye’de faili meçhuller, işkence, özellikle yaşam hakkı ihlalleri ve cezasızlık konularında çok değerli çalışmalar yapmış, ülkenin en önemli insan hakları savunucularından ve hukukçularından Tahir Elçi’nin anısına gerçekleştirilecek.
Tarih: 22 Aralık 2015
Yer: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Aziz Köklü Konferans Salonu
Program:
Tahir Elçi Anısına: Aşılamayan Viraj: Cezasızlık
1. Oturum 13.30-15.00
Bir İnsan Hakları Savunucusunun Ardından: Tahir Elçi
Moderatör: Ruhat Sena Akşener
Konuşmacılar:
– Sezgin Tanrıkulu
– Meral Danış Beştaş
– Sema Kılıçer
2. Oturum 15.15-17.00
Geçmişten Bugüne Türkiye’de Devlet Şiddeti ve Cezasızlık
Moderatör: Özkan Agtaş
Konuşmacılar:
– Feray Salman – “Geçmişten Bugüne Cezasızlık Vakaları: Bir Harita”
– Kemal Göktaş – “Bir Cezasızlık Vakası Olarak Roboski”
– Erkan Şenses – “Kürtlerin Cezasızlıkla Mücadelesi”
– Emma Sinclair-Webb – “Polis Şiddeti ve Cezasızlık”

JİTEM Ana Davası'na 21 Aralık 2015 tarihinde devam edilecek…

Diyarbakır ve çevresinde JİTEM’in işlediği iddia edilen aralarında Musa Anter’in de bulunduğu 26 cinayete ilişkin 5’i firarî 16 kişi hakkında açılan JİTEM Davası’na 21 Aralık 2015 tarihinde saat 10.00’da Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edilecek.
Gazeteci yazar Musa Anter 20 Eylül 1992 tarihinde Diyarbakır’da uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü. Dosyanın zamanaşımına uğramasına 84 gün kala eski korucubaşı Hamit Yıldırım, “Yeşil” kod adlı Mahmut Yıldırım, Abdülkadir Aygan ve emekli Albay Savaş Gevrekçi hakkında “taammüden adam öldürmek, halkı isyana teşvik ve birbiri aleyhine silahlandırarak mukateleye teşvik etmek” suçlarından yargılama başlatıldı. Dava güvenlik gerekçesiyle Diyarbakır’dan Ankara’ya nakledildi ve 23 Aralık 2014 tarihinde yine güvenlik gerekçesiyle Diyarbakır’dan Ankara’ya nakledilen JİTEM Ana Davası ile birleştirildi.
2008 yılında başlayan JİTEM Ana Davası’nda “Yeşil” kod adlı Mahmut Yıldırım, Abdülkadir Aygan (Aziz Turan), Muhsin Gül, Fethi Çetin (Fırat Can Eren), Faysal Şanlı, Hayrettin Toka, Hüseyin Tilki (Hüseyin Eren), Ali Ozansoy (Ahmet Turan Altaylı), Adil Timurtaş, Recep Tiril (Recep Erkal), Kemal Emlük (Erhan Berrak), Saniye Emlük (Emel Berrak), İbrahim Babat (Hacı Hasan), Mehmet Zahit Karadeniz, Lokman Gündüz ve Yüksel Uğur “cürüm işlemek için teşekkül oluşturmak” ve “birden fazla kişiyi öldürmek”ten yargılanıyor.
Musa Anter ve Jitem Ana Davası ile ilgili detaylı bilgi için bkz.
http://failibelli.org/dava/jitem-ana-davasi/

Kulp Davası 8 Aralık 2015 günü saat 09.00’da Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek

1993 yılında Diyarbakır’ın Kulp İlçesi’ne bağlı Alaca Köyü’nün Kepir, Gurnik, Mezire, Pireş ve Şuşan mezralarında ve Muş’un Licik Mezrası’nda yapılan bir askeri operasyonda gözaltına alındıktan sonra kendilerinden haber alınamayan 11 sivilin öldürülmesi ile ilgili olarak o dönemin Bolu Tugay Komutanı Yavuz Ertürk aleyhine açılan davanın görülmesine 8 Aralık 2015 tarihinde Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edilecek.  Olay olduktan çok sonra açılabilen soruşturma, 1997 yılında tamamen hareketsiz kalmıştı. 2003 yılında ulaşılan bazı kemiklerin Adli Tıp Kurumu tarafından incelenmesi sonucunda, gözaltına alındıktan sonra kaybedilen Mehmet Salih Akdeniz’e ve Behçet Tutuş’a ait çıkması üzerine Kulp savcılığı görevsizlik kararı vererek dosyayı “Suç tarihinde Bolu 2. Komando Tugay Komutanlığı’nda görevli asker şahısların işlediği askeri suçlarıyla ilgili soruşturma yapmak görev ve yetkisinin askeri savcılığa ait olduğu” gerekçesiyle, askeri savcılığa göndermişti.  2004 yılı Aralık ayında TBMM İnsan Hakları Komisyonu tarafından yerinde yapılan incelemeye ilişkin bir rapor yayınlanmış ve heyetin o dönemde Bolu Dağ Komando Tugay Komutanı Yavuz Ertürk komutasında askeri bir operasyon düzenlendiğine ve bazı kişilerin gözaltına alındığına ilişkin kanaat oluşturduğu belirtilmişti.
Diyarbakır 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı’nda bulunan ve herhangi bir işlem yapılmayan dosyaya ilişkin Diyarbakır Cumhuriyet Savcılığı’nın yürüttüğü ayrı bir soruşturmada, dönemin Bolu Dağ Komando Tugayı Komutanı Yavuz Ertürk’ün 7 Ekim 2013 tarihinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca ifadesinin alınmasının ardından Soruşturma Savcısı Yavuz Ertürk hakkında yakalama kararı çıkartarak zaman aşımı süresini durdurdu. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcıvekilliği tarafından hazırlanan 19 sayfalık iddianame, 2013 yılı Ekim ayında Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edildi. İddianamede emekli Tuğgeneral Yavuz Ertürk hakkında 11 kez müebbet ve 25 yıla kadar hapis cezası istendi.
Yargıtay 5. Ceza Dairesi, Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davada sanık eski Bolu 2. Komando Tugay Komutanı emekli Tuğgeneral Yavuz Ertürk’ün “güvenlik” gerekçesiyle yargılamanın başka ilde görülmesi yönündeki talebini değerlendirerek davanın Ankara’da görülmesini kararlaştırdı (Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 04/02/2014 tarih, 2013/106 esas 2014/28 sayılı kararı). Dosya önce TMK 10 ile görevli 13. Ankara Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. Daha sonra TMK 10. Maddesinin kaldırılması sonucunda dava Ankara 7. Ağır Ceza Mahkemesine devredildi. 25 Mayıs 2014 tarihinden bu yana Ankara’da görülen davada altı duruşma gerçekleşti ve bu süre zarfında bir kez savcı değişikliği, dört kez ise Üye heyetinde değişiklik oldu.
8 Temmuz 2015’te görülen son duruşmada mağdur avukatları Yavuz Ertürk’ün tutuklanması yönündeki taleplerini yineledi. Buna karşılık mahkeme, ciddi delil olmadığı gerekçesiyle avukatların tutuklama  talebini reddetti. Mahkeme, ayrıca, suç tarihinde operasyon yapılıp yapılmadığıyla ilgili kaybolduğu iddia edilen evrakların ve kayıtların bulunması talebiyle Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’ne yazı yazılacağı ve gelecek cevap doğrultusunda yargılamaya devam edileceğini belirterek, duruşmayı 8 Aralık 2015 tarihine erteledi.
Kulp davası ile ilgili detaylı bilgi için bkz.
http://www.ihop.org.tr/category/ih-aglari/cezasizlikla-mucadelede-guc-birligi/
http://failibelli.org/dava/yavuz-erturk-kulp-davasi/

Tahir Elçi'yi öldürdüler!

Bir insan, bir evlat, kardeş, eş ve babaydı. Mesleği avukatlıktı ve Diyarbakır Barosu’nun Başkanı’ydı. İnsan Hakları Derneği, Türkiye İnsan Hakları Vakfı, Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları Gündemi Derneği’nin üyesiydi.
Tahir Elçi, insan haklarını korumak ve geliştirmek için çalışan bir insandı. İnsan haklarını savunma hakkı bir insan hakkıydı ve Tahir Elçi tam da bu hakkı savunduğu anda katledildi.
28 Kasım 2015 Cumartesi günü,  Dört Ayaklı Minare’nin önünde, elinde “insanlığın mirasıyım, mirasına sahip çık” dövizi taşıyarak katledilmeden bir kaç dakika önce şöyle demişti:
“İnsanlığın bu ortak mekanında silah, çatışma, operasyon istemiyoruz. Savaşlar, çatışmalar, silahlar, operasyonlar bu alandan uzak olsun. Tarihimize değerlerimize sahip çıkalım”
Tahir Elçi, bir dayanışma hakkı olan insanlığın ortak mirasının savunusunu yapıyordu. Açıkça, silahlı çatışmalarda zarar gören dört ayaklı minareyi korumak istiyordu. Koruduğu insanlık değerleriydi. İnsancıl hukuk da tarihi ve kültürel değerlere saldırıyı yasaklıyordu. Elçi aynı zamanda kentli haklarına sahip çıkıyordu. Sözlerini bir çağrı ile bitiriyordu: “Tarihimize değerlerimize sahip çıkalım.”
İnsan hakları savunucularının kriminalize edilmemesi, BM İnsan Haklarını Savunma Hakkının Korunması başlıklı 29 numaralı Bilgi Belgesi’nde yer almaktadır.BM Genel sekreteri Özel Temsilcisi Hina Jilani’nin 2004 yılındaki Türkiye ziyaretinin ardından hazırladığı Ocak 2005 tarihli  Raporlarda da insan hakları savunucularının korunmasına dair tespitler ve öneriler yer almaktaydı. Özel Temsilci medyanın rolüne özel dikkat çekmekteydi.
Tahir Elçi, cezasızlığa karşı mücadele eden bir insan hakları savunucusu ve yetkin bir hukukçuydu. Gözaltında kaybedilenlerin, faili meçhul siyasal cinayetlerde yaşamını yitirenlerin, zorla yerinden edilenlerin, yargısız infazlar kurbanlarının haklarını arıyordu. Bunun için işkence gördü. Hayatının hiçbir döneminde şiddeti savunmadı, hep barışı savundu.
Şimdi soruşturma ve kovuşturma makamlarına düşen, etkili bir şekilde bu cinayeti soruşturmak, faillerini aramak, bulmak ve adil bir şekilde  kovuşturma ve yargılama işlemlerini sürdürmek olmalıdır. Soruşturma ve kovuşturma  makamlarının ve siyasi iradenin Türkiye’de yerleşik cezasızlık politikası ve uygulamasını terketmesini istiyoruz.
Türkiye halkı büyük bir barış  yanlısı evladını kaybetmiştir. Hukukun üstünlüğü ilkesi güçlü bir sesini yitirmiştir. Öncelikle ailesi, yakınları ve Diyarbakır Barosu olmak üzere tüm Türkiye ve insanlık toplumuna, özel olarak da tüm dünyadaki insan hakları savunucularına başsağlığı dileriz.

AVRUPA KONSEYİ İNSAN HAKLARI KOMİSERİ NILS MUIZNIEKS TARAFINDAN TÜRKİYE’DE SON AYLARDA YAYGIN BİR BİÇİMDE UYGULANMAKTA OLAN SOKAĞA ÇIKMA YASAKLARINA İLİŞKİN 18.11.2015 TARİHLİ RESMİ AÇIKLAMA

Silvan ilçesindeki (Türkiye) 3 mahallede terör karşıtı operasyonlar çerçevesinde 2 Kasım itibariyle gün boyu süren sokağa çıkma yasağı ilan edilmiş olduğu ve bunun, 12 günün ardından, 14 Kasım’da sona erdirildiği bilgisini edindim. Türkiye’deki resmi makamlardan talebim karşılığında ulaştığım bilgiye göre, Ağustos 2015’ten bu yana Silvan’da daha önce de 4  kez sokağa çıkma yasağı ilan edilmiş ve bunlardan en uzunu 3 gün sürmüştür.
Bu son sokağa çıkma yasağı ilanı kapsamında, en az 6 sivilin yaşam hakkı ihlâli de dahil olmak üzere insan hakları ihlâllerine yönelik oldukça tedirgin edici iddialar tarafıma  ulaştı. Tıpkı, 11 Eylül’de tepki gösterdiğim Cizre’deki uzun sokağa çıkma yasağı ve diğer bu tür operasyonlarda olduğu gibi bu süreç boyunca Silvan’la da iletişim büyük ölçüde kesilmiştir. Bu nedenle edinilen bilgiler hâlâ çelişkili ve güvenilmezdir, ancak sokağa çıkma yasağının kaldırılmasının ardından ortaya çıkan fotoğraflar ağır çatışmalar ile ev ve şahsi mülklere  yönelen çok ciddi bir tahribata kanıt sunmaktadır. Cizre hakkında yayımlamış olduğum bir önceki açıklamamda da ifade ettiğim üzere, oldukça kalabalık bir nüfusun insan haklarına yönelen olağanüstü ağır müdahale ile neredeyse tam bir bilgi karartmasının birleşimi, gerekli gözetimin de yokluğu dikkate alındığında özellikle endişe vericidir. Bu konuda, Türkiye’deki ulusal insan hakları örgütleri [structures] de dâhil olmak üzere, güvenlik güçlerinin tutumuna ilişkin şüpheleri ortadan kaldırmak adına bağımsız gözlemcilerin denetimine izin verilmesi konusunda yetkililere çağrıda bulunmuştum. Bildiğim kadarıyla, hiçbir sokağa çıkma yasağı sırasında bu gerçekleştirilmedi.
Cizre’de Eylül ayında ilân edilen sokağa çıkma yasağı neticesinde pek çok insan hakları alanında çalışan sivil toplum örgütü, yasak boyunca güvenlik güçleri tarafından gerçekleştirildiği iddia edilen insan hakları ihlâllerine yönelik raporlar sunmuştur. Bu raporlarda, ilde yaşayan yerleşik halkın yaşamlarını sürdürmelerine yönelik tam bir engelin olduğu ve  güvenlik güçlerinin bazı eylemlerinin vatandaşlar tarafından “toplu cezalandırma” olarak algılanmakta olduğu savunulmuştur. Türkiye İnsan Hakları Kurumu’nun da sokağa çıkma yasakları neticesindeki iddiaları incelemek üzere Cizre ve Şırnak’a ziyarette bulunması ve bu ziyarete ilişkin bir rapor hazırlamakta olduğu bilgisini memnuniyetle karşıladım.
Türkiye Devleti’nin terörle mücadele etmeye hakkı ve görevi olduğunu vurgulamakla beraber, bu mücadelede kullanılan yöntemlerin başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere, uluslararası standartlarca teminat altına alınan insan haklarına saygı duymak zorunda olduğunu belirtmeliyim. Mahallelerin veya ilçelerin genelinde ikinci bir emre kadar açık uçlu ve gün boyu süren sokağa çıkma yasaklarının ilânı, çok geniş bir nüfusun kimi en temel insan haklarına yönelen muazzam bir sınırlandırmayı temsil etmektedir. Bu yasakların Ağustos’tan bu yana Türkiye’nin Güneydoğu Bölgesi’ndeki sık ve yaygın kullanımı demokratik bir toplumun gereği olan orantılılık ve zorunluluk ilkelerini yerine getirmemektedir. Bu nedenle, Türkiye’deki yetkili makamların bu uygulamayı yeniden gözden geçirmesini ve gelecekteki terörle   mücadele operasyonlarının daha sınırlı bir kapsamda ve gözetilen amaçlarla orantılı bir biçimde toplumsal yaşamın kati suretle bozulmamasını garanti altına alacak biçimde gerçekleştirilmesini ısrarla tavsiye ediyorum.
Ayrıca, geçtiğimiz aylar içerisinde ilan edilen bu ve diğer sokağa çıkma yasakları süresince doğrudan veya dolaylı olarak güvenlik güçlerince neden olunduğu iddia edilen çok sayıda insan hakları ihlalinin Türkiyeli yetkililer tarafından aydınlatılması zorunluluğunun da altını çiziyorum. Bu bağlamda, hem Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türkiye’ye ilişkin içtihatları hem de kendi makamımın raporları ile belgelenmiş olan güvenlik güçlerinin eylemlerine yönelik kronik cezasızlık sorunu, büyük bir kaygı kaynağıdır. Bu bağlamdaki mevcut soruşturmalara ilişkin bilgi edinmek üzere yaptığım başvuruya binaen, yetkililer beni yalnızca 2015’in Ekim ayında Şırnak’ta zırhlı bir polis aracının arkasına bağlanarak yerde sürüklenen bir cenazenin görüntülerinin yarattığı öfke sonucunda, iki güvenlik personeli hakkında süren soruşturma sebebiyle görevlerinden uzaklaştırılmış olduklarına dair bir vaka konusunda bilgilendirmede bulunmuştur. İddiaların çokluğu ve boyutlarının ciddiliği karşısında süren soruşturma sayısının yokluğu umutsuzluk vericidir.
Son olarak, vatandaşların insan haklarına yönelik ihlalleri gerçekleştiren kaynağa bakılmaksızın, devletin terörist eylemleri veya güvenlik güçlerinin kendilerinin gerçekleştirdiği eylemleri önlemekteki başarısızlığı nedeniyle yetkililer, mağdurların maruz kaldıkları zararlara ilişkin adil, uygun ve zamanında tazminat almalarını sağlamakla yükümlüdür. Bu, sokağa çıkma yasakları süresince yaşamını yitirenler, yaralananlar ve geniş kapsamda gerçekleşen şahsi mülklerin tahribatı göz önünde bulundurulduğunda zorlu bir görev olacaktır.
Terörle mücadeleden sorumlu ve olağanüstü güç şartlar altında vatandaşlarının güvenliğini sağlamakla yükümlü Türkiyeli yetkililer ve güvenlik güçlerinin içerisinde bulunduğu açmazı kabul ediyorum. Fakat buna rağmen, Türkiyeli yetkililerin ve Türkiye mahkemelerinin yukarıda özetlenmiş olan kaygıları büyük bir önem atfederek ele alacağını umuyorum. Bu konuda başarısız olunması, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yönelen yeni bir başvuru dalgasını kuvvetle muhtemel kılacaktır.
Yetkim ölçüsünde durumu yakından takip etmeye ve kaygı ve tavsiyelerimi Türkiyeli yetkililerle paylaşmayı sürdüreceğim.
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri
Nils Muižnieks 18.11.2015
 Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Nils Muižnieks tarafından 18 Kasım 2015 tarihinde yapılan bu resmi açıklama kendi izinleri dâhilinde Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir.

Paris Katliamını Kınıyoruz!

13 Kasım 2015 Cuma akşamı tüm dünya Fransa’nın Başkenti Paris’te 6 farklı yerde gerçekleştirilen silahlı ve bombalı saldırı ile sarsıldı. Bu insanlık dışı, vahşi saldırı sonucunda 132 kişinin yaşamını yitirdi 99’u ağır olmak üzere 349 kişi de yaralandı. Ölü sayısının daha da artmasından kaygı duyuluyor.
Henüz bu katliamın şokunu atlatabilmiş değiliz. Daha da ötesi yaklaşık bir ay önce Ankara’da, daha da öncesinde Suruç’ta yaşadığımız benzer vahşetin travmatik anı ve etkileri yeniden alevlenmiş durumda. Bu nedenle Paris halkının, Fransa halklarının neler hissettiğini çok iyi biliyoruz. Acılarına ortak oluyor, ölenlerin yakınlarına başsağlığı ve sabır, yaralılara da acil şifalar diliyoruz.
Tarifi imkânsız büyük bir üzüntü ve kaygı içindeyiz. Çünkü bu saldırılar, insanlık değerlerini, yıllardır mücadelesini verdiğimiz insan hakları ve demokrasi ilkelerini yok etmeyi amaçlamaktadır.
Ancak çok iyi biliyoruz ki, hiç bir kutsallık ve inanış sistemi, hiç bir ideoloji, insanlık ailesinin binlerce yıldır birlikte üretip geliştirdiği ortak değer ve ilkeleri ayaklar altına alma hak ve yetkisine sahip değildir. Yine çok iyi biliyoruz ki, tarih boyunca insanın insan olma mücadelesini durdurmaya yönelik tüm çaba ve saldırılar hep sonuçsuz kalmıştır. Bugün de hiç bir şekilde başarıya ulaşamayacaktır. Dünya halkları metanetle yaralarını saracak ve ortak mücadelesiyle insanlığı topyekün karanlığa sürüklemek isteyenlere izin vermeyecektir.
Bu arada şu da unutulmalıdır ki, emperyal çıkarlar, ideolojik kaygılar ya da kâr ve iktidar hırsıyla bu vahşi saldırıların ardındaki insanlık dışı karanlık zihniyetin büyüyüp gelişmesine doğrudan ya da dolaylı sebep olanlar da insanlığa karşı işledikleri bu büyük suçun hesabını er ya da geç ama mutlaka vereceklerdir.
Ortadoğu’da ve dünyada IŞİD/DAİŞ, El Kaide, El Nusra gibi cihatçı yapılanmaların gerçekleştirdiği ağır insan hakları ihlalleri bir an önce Uluslararası Ceza Mahkemesi önüne getirilmeli, insanlığa karşı suç işleyen bu örgütlerin ve onları destekleyen ülkelerin yöneticileri yargı önünde hesap vermelidir.
Bu duygu ve düşünceler ile herkesi amasız ve fakatsız bu katliamı kınamaya, Fransa halklarıyla dayanışmaya, insan onuruna, insan hakları ve demokrasi ilkelerine sahip çıkmaya davet ediyoruz.

Saygılarımızla,

İNSAN HAKLARI DERNEĞİ
TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VAKFI

İnsan Hakları Akademisyenlerinden Açık Mektup

22 Ekim 2015
Sayın Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Başbakanı, İçişleri Bakanı, Adalet Bakanı, ve Türkiye İnsan Hakları Kurumu,
Size 25 Temmuz 2015’ten beri Türkiye’nin birçok ilinde PKK üyelerine karşı terörle mücadele kapsamında yapılan operasyonlarda ortaya çıktığı ile ilgili kuvvetli şüpheler bulunan ağır insan hakları ihalleri ile ilgili yazıyoruz.
Anayasa’nın 15. Maddesi uyarınca temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlâl edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde mümkündür. Ancak olağanüstü halde alınabilecek bir dizi önlem alınmış olmasına rağmen, Türkiye’de Anayasa’ya uygun bir şekilde olağanüstü hal ilan edilmiş değildir.
Bu nedenle, hiçbir kişi ve kurum Anayasa’da ve Türkiye’nin taraf olduğu insan hakları sözleşmelerinde öngörülen temel hak ve özgürlüklerin olağan zaman için öngörülenden daha fazla sınırlandırılmasına yol açacak önlemler alamaz. Terörle mücadele kapsamında yürütülen tüm operasyonların iç hukuk ve uluslararası hukuktan doğan insan hakları hukuku yükümlülüklerine göre planlanması ve uygulaması gerekir.
İnsan hakları hukuku devletlere, yetki alanındaki insanların hayatlarının ve vücut bütünlüklerinin tüm siyasal amaçların önünde tutulması hukuki sorumluluğunu yükler. Silahlı gruplara karşı yapılan yakalama ve gözaltı operasyonlarında kolluk kuvvetlerinin operasyonel durumun gerektirdiği ölçüde (kendi yaşamını, diğer kolluk kuvvetlerinin yaşamını ya da sivil halkın yaşamını korumak amacı ile) kuvvet kullanma hakkı ve ödevi vardır. Ancak bu hak ve ödev, insan hakları hukuku çerçevesine uygun olarak kullanılmalıdır:

  1. Silahlı grup ve kişilere yönelik yapılan operasyonların amacı, şüpheli olan kişi veye kişilerin öldürülmesi değil, sağ olarak yakalanmasıdır;
  2. Yapılacak operasyonlar; sivillerin can güvenliğini riske atacak şekilde organize edilemez;
  3. Yapılacak operasyonlarda sivillerin ve yakalanmaya çalışılan kişileri birbirinden ayırt etmeyen silah ve yöntemler kullanılamaz;
  4. Gözaltına alınan kişiler kontrol edildikten sonra vücut bütünlüklerine saldırıda bulunulamaz, özgürlüğünden mahrum bırakılanlara her türlü kötü muamele yasaktır;
  5. Hayatını kaybetmiş olanlara yönelik, her türlü aşağılayıcı, küçük düşürtücü eylem hukuka aykırıdır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin insan hakları hukukundan kaynaklanan ikinci bir ödevi ülke topraklarında, sebebi ne olursa olsun, ortaya çıkan bütün ölümleri, işkence ve kötü muamele iddialarını etkili olarak soruşturmaktır. Buna göre:

  1. Devlet, çatışmalar sırasında ölen veya öldüğünden şüphelenilen tüm güvenlik görevlisi, yurttaş ve silahlı örgüt üyelerinin ölüm nedenlerini etkili bir şekilde soruşturmalı, eğer soruşturma sonucunda bir suç işlendiği tespit edilebilirse, faillerinin adalet önüne çıkarılması için gerekli tüm önlemleri almalıdır;
  2. Soruşturmalar sırasında; bağımsızlık ve tarafsızlık güvenceleri gözetilmeli, teknik bilgi gereken konularda bağımsız uzmanlardan yararlanılmalıdır;
  3. Ölüm gerçekleşen durumlarda ölü muayenesinin Birleşmiş Milletler Hukuk Dışı, Keyfi ve Yargısız İnfazların Önlenmesine ve Soruşturulmasına İlişkin El Kılavuzuna (Minnesota Protokolü), işkence ve kötü muamele iddialarında raporlamanın Birleşmiş Milletler İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı, Aşağılayıcı Muamele veya Cezaların Etkili Biçimde Soruşturulması ve Belgelendirilmesi için El Kılavuzuna (İstanbul Protokolü)  uygun yapılması sağlanmalıdır;
  4. Suça karıştığı tespit edilen veya şüphelenilen kamu görevlileri hakkında ceza soruşturması yanında etkili idari soruşturma açılmalı, soruşturma süresince ilgileler görevden el çektirilmelidir;
  5. Soruşturmalar, soruşturmanın adilliğine zarar vermeyecek şekilde maktülün yakınları ve toplumun hakikati bilme hakkına riayet ederek şeffaf bir şekilde, hızlı ve etkili bir şekilde yürütülmelidir.

İnsan hakları yükümlülüklerine saygı, hukukun üstünlüğüne dayanan demokratik rejimlerin temel ve vazgeçilemez unsurudur. Bu yükümlülük, terörle mücadele nedeni ile askıya alınamaz. Nitekim, terörle mücadele kapsamında yapılan operasyonlar ile bağlantılı olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türkiye aleyhine verdiği bağlayıcı çok sayıda karar, benzer vakalarda yukarıda andığımız koşullara uyulmayarak ağır insan hakları ihallerine yol açıldığını göstermektedir. Bu ihlallerin yol açtığı insani dram ve devlete güvensizlik etkilerini günümüze kadar taşımıştır. Benzer bir durumun tekrar etmemesi karar alıcıların elindedir. Bunun, elinde yetki bulunan kişiler açısından insani, ahlaki ve hukuki bir yükümlülük olduğunu hatırlatmak ve yetkilileri gerekli önlemleri almaya çağırmak bizim için tarihi bir sorumluluktur.
Saygılarımızla,
İmzacılar
Doç. Dr. Başak Çalı,
Yard. Doç Dr. Kerem Altıparmak
Prof. Dr. Gökçen Alpkaya
Yrd. Doç. Dr. Ahmet Murat Aytaç
Profesör Dr. Osman Doğru,
Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı
Prof. Dr. Ümit Biçer
Prof. Dr. Melek Göregenli
Dr. Esra Demir-Gürsel
Profesör Dr. İbrahim Kaboğlu
Prof. Dr. Türkan Yalçın Sancar
Dr. Cavidan Soykan
Dr Tolga Şirin
Prof. Dr. Nilgün Toker
Yrd. Doç. Dr. Kıvılcım Turanlı
Dr. Mine Yıldırım
Dr. Cenk Yiğiter

1...212223...140140 Sayfanın 22. Sayfası
Örnek Resim Tunus Cd. 87/8 Kavaklıdere Ankara 06680 Türkiye Tel: +90 312 468 84 60 E-Posta:ihop@ihop.org.tr.