İşkenceye Karşı Komite (CAT)

İşkenceye Karşı Komite (CAT), İşkencenin ve Gayri İnsani Diğer Küçük Düşürücü Muamelenin veya Cezanın Önlenmesi Sözleşmesinin üye devletlerce uygulanmasını izleyen  bağımsız uzmanlardan oluşan bir organdır.Sözleşmeye üye bütün imzacı ülkeler hakların nasıl uygulandığına dair düzenli raporlarını Komiteye sunmakla yükümlüdürler. Devletler Sözleşmeye taraf olduktan bir yıl sonra başlangıç raporunu ve bundan sonrada her dört yılda bir raporlarını sunmak zorundadırlar. Komite her raporu inceler ve ilgili üye devlete kaygılarını ve tavsiyelerini “nihai izlenimler” şeklinde dile getirir. Sözleşme, raporlama prosedürüne ek olarak Komitenin izleme fonksiyonunu icra etmesi için üç tane daha mekanizma kurmuştur: Komite belli şartlar altında aynı zamanda bireysel başvuruları inceleyebilir, Sözleşmenin kendilerine tanıdığı hakların ihlal edildiğine dair bireysel tebliğleri alabilir, soruşturma açabilir ve ülkeler-arası şikâyetleri inceleyebilir.

Sözleşmeye ek Seçmeli Protokol yürürlüğe girdiği zaman bir Alt Komite oluşturulacak ve üye ülkelerdeki ulusal kurumlarla beraber ülke içindeki tutulma yerlerinin ziyaret edilip incelenmesine imkan tanıyacak. Komite Cenevre’de yılda iki defa toplanır ve bu toplantı bütün üyelerin katıldığı bir toplantı şeklinde (plenary; Mayısta üç hafta ve Kasımda iki hafta için) ve bir haftalık oturum-öncesi (pre-sessional) çalışma gurundan oluşur. Komite, tematik konular üzerine genel yorumlar olarak da bilinen, insan hakları kurallarının içeriğine ilişkin yorumlar yayımlar.

İşkenceye Karşı Komite hakkında Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından yayımlanan kitapçık için tıklayınız

Genel Yorumlar:

Genel Yorum No.1: Sözleşme’nin 3’üncü maddesinin 22’inci madde bağlamında uygulanması (21 Kasım 1997)

Genel Yorum No.2: Sözleşme’nin 2’inci maddesinin Taraf Devletlerce Uygulanması (24 Ocak 2008)

Genel Yorum No.3: Sözleşme’nin 14’üncü maddesinin Taraf Devletlerce Uygulanması (2012)

İşkenceye Karşı Komitenin sonuç gözlemleri:

Sözleşme’nin 19’uncu maddesi uyarınca Taraf Devletlerce sunulan raporların değerlendirilmesi: Türkiye (2010)

İşkenceye Karşı Komiteye rapor sunma süreçlerine katılım:

Hükümet Dışı Kuruluşların (HDK) ve Ulusal İnsan Hakları Kuruluşlarının (UİHK) İşkenceye Karşı Komiteye rapor sunma süreçlerine katılımı

İşkenceye Karşı Komitenin cezaevlerindeki işkencenin önlenmesinde yargısal denetim ve hukuki usullere uygun davranılması şartının rolüne ilişkin muvakkat beyanı:

Cezaevlerindeki işkencenin önlenmesinde yargısal denetim ve hukuki usullere uygun davranılması şartının rolü

İşkenceye Karşı Komitenin önleme kavramına ilişkin yaklaşımı:

Önleme Kavramı