Birleşmiş Milletler Evrensel Periyodik İnceleme Mekanizması ve Türkiye: 2010-2014
29 Kasım 2013, İstanbul
Koç Üniversitesi, Hukuk Fakültesi – İnsan Hakları Ortak Platformu Ortak Çalıştayı
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi, BM üyesi her ülkenin insan haklarının korunması, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için göstermiş olduğu performansı incelemek ve bu yolla insan hakları durumunu dünyanın her köşesinde iyileştirmek amacıyla 2006 yılında verdiği 60/251 no’lu kararla Evrensel Periyodik İnceleme (EPİ/UPR) adıyla bir izleme mekanizması oluşturdu. Bu mekanizma aracılığıyla Birleşmiş Milletler üyesi 193 Devletin tümü, 2008-2011 yılları arasında insan hakları performansları ile ilgili olarak değerlendirildiler. Dört yıllık dönemler halinde işleyen EPİ 2012 yılında ikinci dönem değerlendirmelerine başladı. Türkiye’yle ilgili ilk inceleme, Evrensel Periyodik İnceleme Çalışma Grubu’nun 3-14 Mayıs 2010 tarihleri arasında gerçekleştirdiği 8. oturumda yapıldı. 25 BM üyesi ve 29 gözlemci devletin katıldığı Türkiye EPİ değerlendirmesi, Çalışma Grubunun 12 Mayıs 2010 tarihli raporu ile tamamlandı. (İHOP tarafından Türkçeye çevrilen bu raporlara buradan ulaşabilirsiniz.)
Türkiye’nin ikinci dönem değerlendirilmesi 2015 yılında Ocak/Şubat aylarına denk gelen 21. Oturumda gerçekleşecektir. İkinci değerlendirme için devletin ve sivil toplum kuruluşlarının raporlarının 1 Haziran2014 tarihine kadar BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliğine yazılı olarak sunulması gerekmektedir. EPİ çerçevesinde sivil toplum kuruluşlarının ve uluslararası insan hakları hukuku uzmanlarının EPİ değerlendirme sürecine katılması insan haklarının korunmasını sağlama alanında etkili ve kapsamlı sonuçlar alabilmek için son derece önem taşımaktadır. Bu nedenle, Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve İnsan Hakları Ortak Platformu, sürece STK katılımını artırmaya ve ortak bir raporlama girişimi başlatmak amacı ile bir dizi çalışma toplantısı düzenleyecektir. Bu çalışmaları başlatmaya yönelik ilk toplantı 29 Kasım 2013 tarihinde İstanbul’da yapıldı. Toplantıda katılımcılara EPİ’nin işleyişi hakkında bilgi verildi, 2010 Türkiye EPİ raporu ve uygulanması değerlendirildi ve 2014 Türkiye incelemesinde göz önünde bulundurulması gereken konular ele alındı.