BM Ekonomik Sosyal Kültürel Haklar Gölge Raporu İçin Hak Temelli Çalışan Örgütler Biraraya Geldi

BM Ekonomik Sosyal Kültürel Haklar Komitesi’ne sunulmak üzere Türkiye’deki insan hakları örgütleri ve hak temelli örgütler tarafından bir gölge raporun hazırlanması süreci başlamıştır. İlgili Sözleşme ve Gölge Rapor ile ilgili toplantılar hakkında bilgi almak için yazının devamına bakınız.

Türkiye tarafından 15 Ağustos 2000’de imzalanıp 23 Eylül 2003’te onaylanan ve Türkiye’nin de taraf olduğu BM Ekonomik, Sosyal, Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi uluslar arası alandaki temel insan hakları sözleşmelerinin başlıcalarındandır. Sözleşme bünyesinde oluşturulan bir Komite ile Sözleşme’nin taraf ülkelerdeki uygulanışı izlenmekte ve rapor edilmektedir. Bir taraf devlet olarak Türkiye de ilgili Komite’ye bir taraf devlet raporu sunmakla yükümlüdür. Ancak Türkiye, Sözleşme çerçevesince oluşturulan BM Ekonomik, Sosyal, Kültürel Haklar Komitesi’ne 2007 başında bir rapor sunması gerekirken, 2007 Haziran ayına kadar uzatma aldığı halde Eylül ayı itibariyle henüz raporunu teslim etmemiştir.

Komite, diğer BM organları gibi sivil toplumun süreçlerine katılımına büyük önem atfetmektedir. Taraf devletlerin yanı sıra sivil toplum örgütleri de Gölge Raporlar hazırlayarak Sözleşme’nin uygulanışının izlenmesi sürecine müdahil olabilirler.

Bu çerçevede, Komite’ye sunulmak üzere Türkiye’deki insan hakları örgütleri ve hak temelli örgütler tarafından bir gölge raporun hazırlanması için İnsan Hakları Ortak Platformu tarafından bir süreç başlatılmıştır.

Toplantılar:

9 Haziran 2007 tarihinde İnsan Hakları Derneği, MAZLUMDER, Türkiye Sakatlar Derneği Ankara Þubesi ve Sosyal Haklar Derneği’nin katılımıyla IHOP ofisinde bir istişare toplantısı gerçekleştirilmiştir ve bu toplantıda, bu çalışmanın hak temelli çalışan sivil yapıların katılımıyla genişleyip zenginleşmesi gerekliliği kararı alınmıştır.

15 Eylül 2007 tarihinde BM Ekonomik, Sosyal, Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi Gölge Raporu yazımına yönelik tam gün süreli ilk çalışma toplantısı, farklı alanlarda çalışmalarını sürdüren çok sayıda sivil toplum örgütünden temsilcinin katılımıyla (33 kişi) Ankara’da gerçekleştirilmiştir.Toplantıda İHOP Genel Koordinatörü Feray Salman tarafından Sözleşme hakkında genel bilgiler verilmiştir, ardından İstanbul Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi Dr. İdil Işıl Gül tarafından gölge rapor hazırlama süreciyle ilgili bilgiler aktarılmıştır. Toplantının öğleden sonraki oturumunda Gölge Rapor hazırlama sürecinde çalışmanın sınırlarını belirlemek üzere uygulanacak yöntemle, bir diğer deyişle çalışmaların sözleşmede yer alan hak başlıkları altında mı yoksa her sivil toplum örgütünün faaliyetlerini sürdürdüğü alanlarda mı (kadın, çocuk, engelli vb.) yürütüleceğine dair tartışmalar gerçekleştirilmiş ve katılımcılar görüş ve önerilerini dile getirmiştir.

Verimli geçen toplantının sonunda:

• Gölge Rapor yazma sürecinin Sözleşmede yer alan haklar altında oluşturulacak çalışma grupları aracılığıyla yürütülmesine, her çalışma grubunun içinde mutlaka cinsiyet, cinsel yönelim, engellilik gibi ayrımcılığın yasaklandığı alanlardaki grupların ilgili hakkın erişimi ve kullanımı açısından değerlendirme yapılması gerekliliğine,
• Sürece öncelikle Sözleşme içinde yer alan hakların neler olduğuna ilişkin bilgilendirme toplantıları ile başlanmasına, olanaklı olduğu her durumda katılımcılara e-posta üzerinden toplantı öncesi okuma malzemesi gönderilmesine,
• Rapor yazma sürecinin alt başlıklarına (bilgi ve belge toplama, analiz etme) ilişkin rehber ilkeler geliştirilmesine ve olabildiğince ülke içindeki mevcut birikimin kullanılmasına,
• Rapor yazma sürecine ilgili bütün grupların en geniş katılımını gözetecek bir çalışma biçiminin geliştirilmesine,
• Ekim ayı sonunda bilgilendirme toplantılarına başlanabileceğinden hareketle bir sonraki toplantıda çalışma biçimini netleştirerek koordinasyonun nasıl sağlanacağına dair nihai bir yönteme ulaşılmasına karar verildi.

Toplantıya aşağıdaki örgütlerin temsilcileri katılmıştır:

Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi
Ankara Çocuk Hakları Platformu
Ankara Üniversitesi SBF İnsan Hakları Merkezi
Başkent Kadın Platformu
CEDAW Türkiye Komitesi
Dev Maden Sen
Eğitim Reformu Girişimi
Eğitim Sen
Hasta ve Hasta Yakını Hakları Derneği
İnsan Hakları Araştırmaları Derneği
İnsan Hakları Derneği
İnsan Hakları Gündemi Derneği
İstanbul Bilgi Üniversitesi
Kaos GL
KESK
Kırkörük Kadın Kooperatifi
MAZLUMDER
Pembe Hayat LGBTT Derneği
Sarmaşık Yoksullukla Mcadele ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği
SOGEP
Sosyal Haklar Derneği
Toplum Gönülleri Vakfı
Türk Tabipleri Birliği
Türkiye Körler Federasyonu
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Þubesi